مکتب سینمای دینی

Jan 13, 2011
ساخت و توليد فيلم و سريال در سال‌هاي اخير در داخل و خارج از كشور رو به افزايش است، نگاهي به آمار توليدات سينما در سال‌هاي نه چندان دور نشان از آن دارد كه امروزه سينما برخلاف آنچه برخي تصور مي‌كنند، ابزاري براي سرگرمي و تفريح نيست و كاربردهاي متنوع و مهمي همچون نشر و ترويج فرهنگ‌هاي مختلف را بر عهده دارد و حتي در برخي كشورها مديريت‌ كلان سياست‌ها را به دوش مي‌كشد.
در اين بين اهميت پرداخت درست به مضمون و محتواي اثر در ماندگاري و تاثيرگذاري آن در طول سال‌ها نقش بسزايي دارد، پژوهش و تحقيق گامي در راستاي نيل به اين پردازش درست و اصولي بوده كه بنا به موضوع و محتواي اثر توليدي از سوي سازندگان آن به صورت كمرنگ و پررنگ ارائه مي‌شود.
در بين قالب‌هاي مختلف فيلمسازي فيلم‌هاي مذهبي ـ ديني از آن دسته فيلم‌هايي هستند كه نياز به پژوهش و تحقيق مضاعف دارند، در غير اين صورت مشكلاتي در روند اثر ايجاد مي‌شود چرا كه فقدان ارائه پژوهشي متقن و روان موجب ضعف فيلم و يا سريال است، در چند سال گذشته سازندگان فيلم ملك سليمان نبي(ع) با ارائه الگوي جديدي از كار پژوهشي در روند توليد فيلم توانستند ساختاري نو در توجه به اصل پژوهش مطرح كنند، از اين‌رو گفت‌وگويي با حجت‌الاسلام سعيد اصفهانيان، كارشناس مذهبي فيلم ملك سليمان نبي(ع) انجام داده و اهميت بحث پژوهش در توليد فيلم و سريال را مورد بررسي قرار داديم.
حجت‌الاسلام اصفهانيان با بيان اينكه عمدتا در جوامع ليبرال دموكراسي تصويرسازي در امتداد مسير پژوهش ديده مي‌شود، اظهار داشت: تصوير موضوعي براي تثبيت اعتقاداتي است كه آن جامعه به آن باور دارد يا آن جامعه مي‌خواهد آن اعتقادات را نهادينه كند.
كارشناس مذهبي فيلم ملك سليمان نبي (ع) تصريح كرد: تصوير موردنظر بنده مجموعه‌اي است كه شما از طيف تابلوي تصوير به آثار گرافيكي مي‌بينيد يا كارهاي سينمايي كه تصوير به صورت جدي در آن قابل ملاحظه است.
وي با بيان اينكه هنر در جوامع ليبرال دموكراسي در پيوندي بسيار جدي با پژوهش‌هاي غيرالهي قرار دارد، خاطرنشان كرد: جامعه ليبرال دموكراسي براي اينكه نظام خود را نهادينه كرده و انسان را به عنوان مبنا طرح كند، انساني كه انسان دنيايي است و ارتباطي با آسمان ندارد براي تكميل آن نياز به مولفه‌هايي دارد كه در قالب هنر و زيبايي در معرض ديد افراد قرار دهد.

* امروز سياست آمريكا قبل از هرچيز در هاليوود تصويرسازي مي‌شود
كارشناس مذهبي فيلم ملك سليمان نبي(ع) گفت: هاليوود امروز پيشتاز در عرصه تصويرسازي به صورت كلان بوده و با نهادهاي راهبردي ايالات متحده آمريكا مرتبط است.
وي افزود: تصميماتي كه سال‌هاي بعد اقتصاد، سياست و نظامي‌گري آمريكا در حوزه‌هاي مختلف جامعه مي‌خواهد به خود ببيند، قبل از هر چيز توسط هاليوود تصويرسازي مي‌شود.
اصفهانيان بيان داشت: انديشه كلان استراتژيك‌ها در قالب هنر طرح مي‌شود، انديشه‌هايي كه گاهي ممكن است وهم‌آلود، افسانه‌اي و غيرقابل باور باشد اما در قالب هنر طرح مي‌شود و به‌واسطه ساخت آثار هنري كاري فرهنگ‌ساز در جوامع شروع مي‌شود.
وي اضافه كرد: فرهنگ‌سازي به نسبت آن انديشه غيرتوحيدي شكل مي‌گيرد و به تبع آن اقتصاد آمريكا، سياست خارجه آمريكا، نظامي‌گري آن در حوزه‌هاي مختلف حضور جدي‌تري پيدا مي‌كند و همه آنها تابع آن سيستمي است كه پژوهش و تصوير را در كنار هم جمع كرده است.

* پيوند پژوهش و تصوير منجر به آفرينش آثار فاخر مي‌شود
اصفهانيان خاطرنشان كرد: اين مدل اگرچه در نظام غيرتوحيدي بسيار اثرگذاري كرده است، اما در مسير نظام توحيدي هم قابل مطالعه است، اگرچه ما هنوز به صورت سيستماتيك اين مدل را در جامعه خود نهادينه نكرده‌ايم.
كارشناس مذهبي فيلم ملك سليمان نبي(ع) يادآور شد: هرجايي كه پيوند حوزه پژوهش و تصوير ايجاد شده هم كار پژوهش از غناي بيشتري برخوردار شده و هم كار تصوير غني‌تر شده است و هرجا كه اين دو حوزه باهم پيوند نخورده‌اند، هم حوزه پژوهش دچار آسيب‌هايي است و هم حوزه تصوير با مشكل مواجه شده است.
وي ابراز داشت: سينماي امروز ما ويترين فرهنگ ما است، اگر مي‌بينيم سينماي امروز ما سينماي جهت‌دهنده‌اي به سمت ارزش‌ها نيست و اگر كارهاي سينمايي و سيمايي (آثار توليد شده در سينما و سيما) به صورت جدي به سمت ارزش‌ها، مباني توحيدي، مباني ولايي، مباني آخرالزماني و اهداف انقلاب اسلامي ايران، خواسته‌هاي مقام معظم رهبري جهت‌گيري ندارد، ممكن است به صورت تك نمونه، نادر و اتفاقي كاري در راستاي اهداف انقلاب توليد شود اما سيستم توليد هنري ما به گونه‌اي سامان داده نشده است كه در مجموع عمده آثار سمت و سوي ارزش‌ها و مباني انقلاب اسلامي را نشانه برود و كمك‌كننده به آن مباني باشد.
اصفهانيان تصريح كرد: اين موضوع كه به عنوان يك نقص جدي در كارهاي فكري و فرهنگي مطرح است مورد آسيب‌شناسي ما بوده و سعي كرديم در فيلم ملك سليمان نبي(ع) در يك مدل كوچك اين نگاه كلان را جمع كنيم و به سيستمي برسيم كه بخش‌هاي مختلف پژوهش حوزوي و دانشگاهي در كنار هنرمندان به صورت جدي حضور داشته باشند تا كاري فاخر توليد شود و تاثير جدي در جامعه داشته باشد.
كارشناس مذهبي فيلم ملك سليمان نبي(ع) گفت: اميدوارم اين سيستم مورد توجه مراكز علمي حوزوي و دانشگاهي و مراكز صنعتي و سينمايي قرار بگيرد تا در آينده نزديك نه يك ملك سليمان كه شاهد ده‌ها اثر فاخر همچون ملك سليمان باشيم.

* ملك سليمان نبي گامي به سوي تثبيت مكتب سينماي ديني است
اصفهانيان در ادامه سخنان خود به روند فعاليت‌هاي پژوهشي در ساخت فيلم ملك سليمان نبي (ع) اشاره كرد و گفت: در بخش پژوهش ملك سليمان نبي(ع) پنج كارگروه تخصصي تشكيل شد كه برخي از اعضاي اين كارگروه‌ها افراد ثابت و برخي هم از اساتيد مشاور مطرح در حوزه و دانشگاه بودند.
وي با بيان اينكه بين اين كارگروه‌ها تعامل و نسبتي مشخص وجود داشت، تصريح كرد: نسبت بين كارگروه قرآن و كارگروه روايت با كارگروه تاريخ و عهدين و كارگروه مسئله و استراتژيك و كارگروه هنري بايد نسبت دقيقي باشد تا پژوهش از قوام مطلوبي برخوردار باشد و ما گمان مي‌كنيم كه در ملك سليمان اين اتفاق افتاده است.
كارشناس مذهبي فيلم ملك سليمان نبي (ع) اذعان داشت: زماني كه مي‌خواهيم داستان يك پيامبر را مطالعه كنيم ممكن است نخستين مواردي كه در جلوي چشم‌هاي ما جلوه‌گري كند آثار سينمايي موجود، نگاه‌هاي تاريخي موجود، نگاه‌هاي عهديني موجود و نگاه‌هاي روايي موجود باشد كه هر كدام دچار آسيب‌هاي خاصي شده است، بنابراين در فهم داستان يك اسوه الهي ما به سراغ قرآن مي‌رويم.
وي ادامه داد: در ماجراي سليمان نبي (ع) ما در ابتدا در بخش قرآن چند نوع كار انجام داديم، در بخش نخست مجموع آيات سليمان در قرآن را كه به صورت صريح و يا مفهومي در سوره‌هاي مختلف آمده بود گردآوري كرديم، بخش دوم كشف پازل زماني زندگي سليمان نبي براساس قرآن بود. اين بخش را با توجه به سرنخ‌هاي قرآني، روايي و تفصيلي مقطع به مقطع كشف كرديم تا اصل خط داستان فيلم را مبني بر قرآن سامان دهيم، در اينجا نياز به مطالعه موضوعاتي شد كه در بخش سوم تحقيقات آن را انجام داديم.
اصفهانيان بيان داشت: ما نياز به مطالعه قرآني در رابطه با موضوعاتي كه در داستان سليمان نبي (ع) وارد است، داشتيم.
وي خاطرنشان كرد: در رابطه با داستان اجنه و شياطين اعتقادات مختلفي در جامعه مطرح است و نگاه‌هاي عهديني و نگاه‌هاي خرافي از آن جمله است.
كارشناس مذهبي فيلم ملك سليمان نبي(ع) اظهار داشت: ما به لحاظ اتقان كار به سراغ مجموعه آيات اجنه و شياطين در قرآن رفتيم، براي نمونه آيات افراد پيرامون سليمان مانند پدر، مادر، برادران و همسر سليمان را از قرآن استخراج كرديم و يا به عنوان نمونه مباحث مربوط به شخصيت يك نبي و رسول الهي را از مجموعه آيات انبيا و رسولان استخراج كرديم.
اصفهانيان يادآور شد: در مجموع در حدود 70 آيه در ارتباط با سليمان نبي (ع) در قرآن طرح شده بود كه موضوعات را به صورت كامل و جامع از درون قرآن استخراج كرديم و آنها را مبناي مطالعه بخش‌هاي مختلف داستان سليمان(ع) قرار داديم و اين 70 آيه و داستان سليمان در مواجهه با اجنه و شياطين را مطالعه كرديم.
وي ابراز داشت: تصويري كه ما بايد از اجنه و شياطين ارائه كنيم، صفات و ويژگي‌هايي كه از اين موجودات بايد طرح كنيم، برنامه اين موجودات، رفتار اين موجودات نسبت به انسان، شدت و ضعف حضور آنها و چگونگي رفتار آنها در زمان سليمان نبي همه و همه بايد از آيات قرآن استخراج مي‌شد.
كارشناس مذهبي فيلم ملك سليمان نبي(ع) اضافه كرد: چرا كه ما مي‌خواستيم گام‌هايي متقن در تثبيت «مكتب سينماي ديني» برداريم و براي اين منظور براي هر موضوع مربوط به داستان سليمان نبي به سراغ قرآن رفتيم.
وي تصريح كرد: در ماجراي اجنه و شياطين تمام آيات را جمع‌آوري كرديم در مرحله بعد آنها را موضوع‌بندي كرده و در گام سوم مجموعه ماجراي اجنه و شياطين را در خلال زمان مطالعه كرديم.
اصفهانيان خاطرنشان كرد: بخشي از آيات مربوط به اجنه و شياطين مربوط به قبل از مقطع سليمان نبي است برخي مربوط به آن مقطع، برخي مربوط به مقاطع آينده و برخي مربوط به تمام مقاطع است، بنابراين دسته‌بندي اختيارات شياطين كه از جانب خداي متعال به آنها داده شده است، ميزان اثرگذاري آنها و...كه در فيلم مشاهده مي‌شود، تابع اين بخش از پژوهش است.

* تشكيل كارگروه‌هاي تخصصي براي اتقان علمي در ملك سليمان نبي(ع)
وي گفت: در مجموع در گروه پژوهش قرآني خط اصلي داستان، چارچوب‌هاي داستان و اجزا كلي مبتني بر قواعد قرآن پي‌ريزي شده است و در نهايت مباحث روايي به عنوان مكمل مباحث قرآني استفاده شده و مباحث عهديني و تاريخي موجود هم در صورت تعارض نداشتن با آيات و روايات مورد استفاده قرار گرفته است.
كارشناس مذهبي فيلم ملك سليمان نبي(ع) اظهار داشت: در مجموع آثار سينمايي و سريال‌هاي ديني كارشناسان مختلفي تا به امروز بار سنگين پژوهش را بر عهده داشته‌اند، اما ديده مي‌شود برخي مطالبي در فيلم‌ها و سريال‌هاي ديني مطرح مي‌شود كه دون شان رسولان و امامان(ع) است، گاهي مباحث عهديني پررنگ مي‌شود و گاهي مباحث تاريخي غلط.
اصفهانيان خاطرنشان كرد: ما براي رفع اين معضل ابتدا كارگروه‌هاي تخصصي موجود را براي مطالعه تشكيل داديم و سپس تقدم و تاخر كارگروه‌ها را براي اتقان كار مشخص كرديم.

* تبيين جامعه آرماني با پيوند پژوهش و تصوير محقق مي‌شود
كارشناس مذهبي فيلم ملك سليمان نبي(ع) در ادامه با اشاره به اهميت پژوهش در ساخت فيلم‌هاي فاخرتصريح كرد: آن چيزي كه نياز امروز جامعه ما است ايجاد حركت‌هاي جهت‌ده فرهنگي است.
اصفهانيان اذعان داشت: حوزه پژوهش و تصويرسازي ما همه و همه بايد سمت و سوي تبيين جامعه قرآني را داشته باشد، جامعه قرآني جامعه مطلوبي است كه امروز مورد تاكيد مقام معظم رهبري است.
وي گفت: پژوهشگران و تصويرسازان ما امروز بايد با دميدن روح اميد در كالبد جامعه، جامعه را به سوي آن نقطه مطلوب و آرماني و جامعه قرآني راهبري كنند، بنابراين ما نيازمند به فضاهايي هستيم تا اين اتفاق فرهنگي در كلان كشور شكل بگيرد.
اصفهانيان عنوان كرد: ايجاد روحيه تعامل در فضايي از صفا و صميميت و به دور از نگاه‌هاي سياسي، تقيد به مباني وحياني و روايي كه براي انديشمندان بايد به عنوان يك اصل تلقي شود، قبول سلايق يكديگر و تفكيك اصول از سلايق، پيوند سيستماتيك و عالمانه بين پژوهشگران و هنرمندان، پرداختن به موضوعات كلان جامعه مطلوب قرآني عناصري هستند كه اگر در ميان فرهنگ‌سازان كشور مورد توجه قرار گيرند اميد آن داريم كه خطرات پيش روي انقلاب كه برخي از بزرگان از آن تعبير به« فتنه فكري» و «فتنه ديني» كرده‌اند براي ما تبديل به فرصت شود.
كارشناس مذهبي فيلم ملك سليمان نبي(ع) گفت: در فيلم ملك سليمان با توجه به اين رويكردها بخش پژوهش و هنر شكل گرفت و بخشي از فتنه‌هاي آينده با عبرت از گذشته مورد مطالعه قرار گرفت و راهكار عبور از فتنه‌ها نيز در فيلم تصوير شد.
گفت‌وگو از كبري فتحي (فارس- قم)

Link: http://www.farsnews.net/newstext.php?nn=8910110236

0 Comments نـظــر:

Post a Comment